หากมองมายังที่บ้านเรา… เมื่อเกิดการขยายเมืองด้วยวัฒนธรรมรถยนต์อย่างทุกวันนี้ เมื่อเมืองยิ่งขยายตัวเพิ่มขึ้น ก็ยิ่งต้องสร้างถนนเพิ่ม จนตัดไปมาแต่ละสายไม่สิ้นสุด และเมื่อถนนทุกสายถึงทางตันที่จะขยายตัวได้แล้ว จึงได้เกิดทางด่วนเพื่อสามารถชักพาผู้คนออกสู่นอกเมืองได้เร็วหรือพาให้ผู้คนเข้าเมืองได้เร็วยิ่งขึ้น
แต่ในขณะที่เราสร้างถนนหนทางมากขึ้น ปัญหาใหม่ๆ ก็ตามมา เกิดเป็นพื้นที่รกร้างใต้ทางด่วนขาดคนดูแล จนหลายแห่งในกรุงเทพฯ เมืองฟ้าอมรแห่งนี้มีพื้นที่ใต้ทางด่วนหรือใต้สะพานข้ามแยกต่างๆ เกิดเป็นพื้นที่ชวนเกิดอาชญากรรมมากกว่าจะเป็นพื้นที่สวยๆ แต่หากบ้านเราคิดจะหาวิธีอื่นมาทำให้พื้นที่เหล่านี้กลายเป็นมากกว่าแค่ที่ตั้งเครื่องออกกำลังกายพร้อมกับลู่วิ่งแบบ้านๆ มีสวนหย่อมพอหย่อนใจนิดๆ ให้พอได้แก้ปัญหาความรกร้างเหล่านี้ ขอลองให้พิจารณาตัวอย่างจาก ‘A8ernA’ จากเมืองซานสตั๊ด ประเทศเนเธอร์แลนด์
ในหมู่บ้าน Koog aan de Zaan ซึ่งอยู่ติดกับแม่น้ำ Zaan ที่อยู่มาวันนึงก็มีสะพานข้ามแม่น้ำจากสะพาน A8muj ตัดผ่านในยุค 1970 สะพานนี้ตัดหมู่บ้านออกเป็นสองส่วนอย่างชัดเจน กิจกรรมทุกอย่างในหมู่บ้านถูกตัดขาดไปจากวิถีชีวิตเดิมๆ เสียสิ้น เมื่อโจทย์คือปัญหาที่ต้องแก้ไข สถาปนิกผู้กล้าชาวดัชต์อย่าง NLA-NL architects จึงเสนอแนวทางแก้ปัญหาให้กับเมืองด้วยวิธี ’เชื่อม’ หมู่บ้านให้คืนกลับมาดังเดิม โดยการจัดพื้นที่ใต้สะพานแห่งนี้เสียใหม่ ประสานกิจกรรมทั้งลานโบสถ์ สวนสนุกน้ำ พื้นที่เล่นของเด็ก ส่วนสาธารณะที่รองรับกิจกรรมใหม่ ทั้งขายดอกไม้ ตลาด พื้นที่จอดรถ ส่วนจัดศิลปะแบบกราฟฟิตี้ (อันนี้มันคูลมาก เพราะบ้านเราไม่มีที่แสดงออกงานเหล่านี้ มันจึงเป็นสิ่งเลอะเทอะไปทั่วสะพานสาธารณะในบ้านเรา) แค่จัดการพื้นที่ใหม่ ใส่กิจกรรมเข้าไปใหม่ สิ่งที่เคยตัดขาดหายไปก็กลับมามีชีวิตอีกครั้ง และนี่ละคือพลังของการออกแบบเพื่อสังคม
อ้างอิง: ARCHITONIC, NL Architects
