เกาะพะลวย คือเกาะขนาดเล็ก จัดเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอเกาะสมุย จังหวัดสุราษฏร์ธานี มีประชากรประมาณ 200 ครัวเรือน อาชีพหลักของชุมชนคือการประมง ความสำคัญของเกาะพะลวยแห่งนี้ได้รับเลือกจากกระทรวงพลังงาน ให้เป็นเกาะต้นแบบแห่งแรกของประเทศไทยที่ใช้พลังงานสะอาดเป็นหลัก โดยเฉพาะพลังงานจากแสงอาทิตย์ โดยมีศูนย์การเรียนรู้สิ่งแวดล้อมและพลังงานสะอาด เป็นโครงการนำร่องโครงการแรกที่สร้างขึ้นบนเกาะแห่งนี้
ศูนย์การเรียนรู้สิ่งแวดล้อมและพลังงานสะอาด เป็นผลงานสร้างสรรค์ที่เกิดขึ้นจากความร่วมมือระหว่าง EGCO และ Osisu ด้วยทั้ง 2 องค์กรให้ความสำคัญต่อความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อมมาโดยตลอด ศูนย์การเรียนรู้กึ่งหอประวัติแห่งนี้ เกิดขึ้นจากการปรับปรุงอาคารไม้เดิมซึ่งมีสภาพทรุดโทรมและไม่ได้รับการใช้ประโยชน์ให้กลับมามีชีวิตใหม่ เริ่มจากการแก้ไขเปลือกอาคารที่ทรุดโทรมเพราะไม่ได้รับการดูแล ไม่มีระบบไฟฟ้า มีการนำแสงธรรมชาติมาใช้ โดยผ่านหน้าต่างทุกบานของอาคารที่มีอยู่เดิม ทุกช่องเปิดของอาคารจะเป็นจุดรวมสายตา เป็นช่องนำแสงธรรมชาติ ระดับแสงสว่างจากภายนอก ได้รับการคำนวณให้เพียงพอต่อการเยี่ยมชมนิทรรศการโดยไม่ต้องใช้แสงประดิษฐ์ที่สิ้นเปลือง พลังงานบางส่วนจะมาจากแผ่นโซล่าเซลล์ทำให้ตัวอาคารมีความเป็นมิตรกับสภาพแวดล้อมมากขึ้น วัสดุที่นำมาใช้ในการสร้างสรรค์นิทรรศการทั้งหมด เป็นวัสดุที่มาจากการ Reuse (นำเศษวัสดุกลับมาใช้ใหม่) และ Recycle (นำเศษวัสดุมาแปลงสภาพเพื่อนำกลับมาใช้ใหม่) เช่น เส้นใยเหลือทิ้งจากภาคเกษตรกรรม เศษเหล็กเนื้อดี ยางรถยนต์ผสมเศษวัสดุจากหาดทราย เส้นด้าย หรือแม้แต่กล่องบรรจุภัณฑ์ที่เหลือทิ้ง
นอกจากศูนย์การเรียนรู้สิ่งแวดล้อมและพลังงานสะอาดแล้ว โครงการพัฒนาเกาะพะลวยยังมีอีกเป็นจำนวนมาก ครอบคลุมการพัฒนาแหล่งน้ำ เส้นทางคมนาคม สิ่งปลูกสร้าง การฟื้นฟูสภาพแวดล้อม โดยโครงการทั้งหมดล้วนตั้งอยู่บาพื้นฐานของการใช้พลังงานสะอาดและการอนุรักษ์พลังงาน เพื่อให้เกาะพะลวยแห่งนี้กลายเป็น ‘เกาะพะลวย กรีนไอส์แลนด์’ เกาะพลังงานสะอาดและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมแห่งแรกของไทยดังที่ตั้งใจ
ข้อมูล: ผศ.ดร.สิงห์ อินทรชูโต
ภาพประกอบ: อรรถพร อึ้งศรีวงค์
