เปลี่ยนวิถีช้อป แล้วกลับมาช่วยโลกด้วย ‘เรื่องเล่าจากข้าวของ’

ข้าวของ หรือ สินค้าพร้อมอุปโภคบริโภคที่พรั่งพร้อมล้อมรอบตัวเราสร้างภาพของวิถีชีวิตที่สมบูรณ์พูนสุข แท้ที่จริงสินค้าที่ผลิตขึ้นมาตามกลไกตลาดนั้นมีมูลค่าซ่อนเร้นที่มนุษย์ต้องจ่ายมากมายกว่าราคาบนฉลาก ต้นทุนที่ซ่อนอยู่หมายถึงการสูบใช้ทรัพยากรธรรมชาติ การสร้างขยะและมลพิษ ผลกระทบต่อสุขภาพ การเบียดเบียนชุมชน การกดขี่แรงงาน การค้ากำไรเกินควร เป็นต้น เรื่องเหล่านี้ไม่ค่อยมีใครรู้ เพราะเรื่องเล่าของข้าวของ ไม่ได้บรรจุไว้ในตำรา แต่เกิดขึ้นจากความสงสัยของนักสิ่งแวดล้อมชื่อ แอนนี่ เลียวนาร์ด

แอนนี่เริ่มต้นขุดคุ้ยความเป็นมาของข้าวของจากขยะ เธอสงสัยว่าขยะที่มากมายในเมืองจะไปลงเอยที่ไหนบ้าง เธอสืบค้นจนได้พบกับข้อมูลที่น่าตกใจ เมื่อได้เข้าไปทำงานในกรีนพีซ เธอก็เดินตามรอยขยะไปทั่วโลก จนเรียกตัวเองได้ว่าเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านขยะกว่าใคร แต่เมื่อยิ่งค้นคว้าแอนนี่กลับพบกว่าต้นสายก่อนจะมาเป็นขยะนั้นอาจต้องกังวลมากกว่า เมื่อระบบการผลิตที่ล้นเกินนั่นแหละ คือที่มาของขยะและมลภาวะของโลกในหลายๆ ด้าน และเมื่อพูดถึงระบบการผลิตที่แท้จริงของโลกใบนี้ มันกลับมีเงื่อนงำที่ชักใยโดยบริษัทยักษ์ใหญ่ไม่กี่เจ้าร่วมกับนักการเมืองที่ออกนโยบายเอื้อประโยชน์ให้อีกต่างหาก

แอนนี่จึงสร้างหนังสั้นชื่อว่า The Story of Stuff ขึ้นเพื่อบอกเล่าเรื่องราวที่เธอได้ประจักษ์มา ด้วยอินโฟกราฟิกในรูปแบบอนิเมชั่นประกอบการบรรยายของเธอ ทำให้เห็นภาพและประมวลเรื่องได้ในเวลาไม่นาน หนังสั้นเรื่องนี้จึงได้เสียงตอบรับมากมาย จนต้องมีเรื่องเล่าว่าด้วยข้าวของประเภทอื่นๆ ตามมาอีก รวมทั้งหนังสือในชื่อเดียวกัน ที่ใส่รายละเอียดได้มากกว่า (มีแปลเป็นภาษาไทยแล้วในชื่อ ‘เรื่องเล่าของข้าวของ’ โดยสำนักพิมพ์มติชน)

จริงๆ แล้วการมีอยู่ของข้าวของเกิดขึ้นตามกลไกของทุนนิยม มันไม่ใช่สิ่งผิดถึงขั้นหันหลังให้ และการที่แอนนี่ออกมาตีแผ่ผลกระทบที่น่าตื่นตะลึงของการบริโภคแบบไม่ยั้งนี้ ก็ไม่ใช่ว่าเธอจะเป็นคนที่ต่อต้านข้าวของ แต่เธอว่าเมื่อใครได้รู้แล้ว ก็น่าจะมีวิธีคิดใหม่ๆ และเปลี่ยนพฤติกรรมการช้อปปิ้งข้าวของที่จะช่วยลดการทำร้ายโลกใบนี้ได้บ้าง หรือสามารถรวมตัวกันเพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลงในระดับนโยบายที่มีต่อการผลิตได้ เหมือนอย่างที่แอนนี่ และอีกหลายๆ องค์กรทำได้ เล่ามาถึงตอนนี้ ยังไม่ได้แตะเนื้อหาของ The Story of Stuff สักเท่าไหร่ แต่อยากให้คุณลองดูกันเอง ข้อเท็จจริงเหล่านั้น อาจกระตุ้นให้คุณลุกขึ้นมาทำอะไรบางอย่างก็ได้

[youtube url=”http://youtu.be/9GorqroigqM” width=”600″ height=”335″]

 

[youtube url=”http://youtu.be/Se12y9hSOM0″ width=”600″ height=”335″]

 

[youtube url=”http://youtu.be/pfq000AF1i8″ width=”600″ height=”338″]

 

[youtube url=”http://youtu.be/sW_7i6T_H78″ width=”600″ height=”338″]

 

[youtube url=”http://youtu.be/pA6FSy6EKrM” width=”600″ height=”338″]

 

[youtube url=”http://www.youtube.com/watch?v=RDiRUiLay30&feature=share&list=ULRDiRUiLay30″ width=”600″ height=”338″]

 

[youtube url=”http://youtu.be/G49q6uPcwY8″ width=”600″ height=”335″]

อ้างอิง : The Story of Stuff