สายน้ำดูเหมือนจะกลับมาเป็นเส้นทางเศรษฐกิจอีกครั้ง ดังจะเห็นได้จากโครงการต่างๆ ที่ขนาบสองฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา ไม่ว่าโครงการที่เกิดขึ้นแล้วอย่าง เอเชียทิคส์ ยอดพิมาน และท่ามหาราช หรือโครงการที่กำลังจะผุดขึ้นอย่าง ICONSIAM, เอเชียทิคส์ 2 หรือ The Landmark Waterfront พร้อมโครงการจากทางภาครัฐที่วางแผนพัฒนาพื้นที่ริมน้ำให้เป็นทางเดินเท้า เส้นทางจักรยาน พร้อมพื้นที่สาธารณะ วันนี้ผมจึงขอนำกรณีศึกษาโครงการ Toronto’s Waterfront Renewal กับการพัฒนาพื้นที่ริมแม่น้ำของเมืองโตรอนโต ประเทศแคนาดา ที่สร้างมูลค่ารวมทางเศรษฐกิจของประเทศให้เพิ่มขึ้น
Toronto’s Waterfront Renewal เป็นโครงการระยะยาวกินเวลาประมาณ 25 ปี ครอบคลุมพื้นที่ทั้งสิ้น 800 เฮกเตอร์ (5,000 ไร่) บริเวณริมแม่น้ำระหว่าง Coxwell และ Dowling Avenues แบ่งการพัฒนาพื้นที่ออกเป็น 3 ส่วนหลักคือ West Don Lands, East Bayfront และ Port Lands โครงการวางแผนที่จะแบ่งพื้นที่ใช้สอยออกเป็นย่านที่อยู่อาศัยจำนวน 4 หมื่นยูนิต พื้นที่สำนักงาน 625 ไร่ และพื้นที่สาธารณะ 1,875 ไร่ ในอดีตพื้นที่บริเวณย่านนี้เป็นโรงงานอุตสาหกรรมเก่ากลางเมืองที่เริ่มเสื่อมโทรมไปตามกาลเวลา โดยภาครัฐวางเป้าหมายที่จะพัฒนาพื้นที่นี้ภายใต้แนวคิดการออกแบบอย่างยั่งยืนบนความสมดุลระหว่างชุมชนที่หลากหลายผสมผสานกับพื้นที่ทำงานพร้อมการออกแบบพื้นที่สาธารณะที่จะต้องสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีควบคู่ไปด้วย เช่น การสร้างสวนสาธารณะ การเชื่อมต่อเส้นทางการเดินทางมายังพื้นที่ การออกแบบพื้นที่ทางเดินเท้า การออกแบบเส้นทางสำหรับจักรยานโดยเฉพาะ
นอกจากนี้การให้ความสำคัญเรื่องสิ่งแวดล้อมถือว่าเป็นอีกหนึ่งหัวใจหลักในการพัฒนาโครงการ โดยตั้งเป้าที่จะควบคุมปริมาณการปล่อยกาซคาร์บอนไดออกไซด์ ไนโตรเจนออกไซด์ และซัลเฟอร์ไดออกไซด์สู่ชั้นบรรยากาศให้มีค่าน้อยที่สุด รวมไปถึงการเลือกใช้พลังงานทางเลือกที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและบริหารจัดการน้ำอย่างเป็นระบบ ดังนั้นเพียงแค่งานออกแบบที่ตอบโจทย์เรื่องความสวยงามอย่างเดียวคงไม่เพียงพอ แต่จะต้องเพิ่มศักยภาพด้านการแข่งขันที่พร้อมดึงดูดให้นักลงทุนหันกลับมาพัฒนาพื้นที่ร่วมกัน สำหรับการพัฒนาในช่วง 10 ปีแรก โครงการ Waterfront Renewal สามารถสร้างงานได้ถึง 9,700 ตำแหน่ง เพิ่มมูลค่ามวลรวมทางเศรษฐกิจของแคนาดาสูงถึง 56,000 ล้านบาท และเพิ่มรายรับให้กับทางภาครัฐประมาณ 11,000 ล้านบาท
อีกหนึ่งแนวคิดที่แสดงให้เห็นถึงการวางแผนพัฒนาพื้นที่ที่สามารถสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับเศรษฐกิจของประเทศภายใต้แนวคิดการออกแบบอย่างยั่งยืน ทั้งนี้สิ่งสำคัญที่เราไม่สามารถมองข้ามได้คือ การผนวกเอาวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของคนริมน้ำเข้าไปผสมผสานกับการพัฒนาด้วย เพื่อสร้างสมดุลระหว่างชุมชน สังคม และสิ่งแวดล้อม
อ้างอิง : uddc, Claytonutz/Urban Renewal Guidebook 2014, Toronto Waterfront Renewal, archicentral, urbantoronto, forecastpublicart, blogto, fin.gc.ca, i.imgur, urbantoronto
