แท็กซี่จักรยาน หรือ Boda-boda Taxi คือหนึ่งในอาชีพยอดฮิตของชายชาวแอฟริกันจำนวนไม่น้อย
เมื่อรถยนต์และมอเตอร์ไซค์แพงเกินไป ในขณะที่ตั๋วรถประจำทางก็ไม่ใช่ว่าจะถูก อะไรจะดีไปกว่าการเดินทางด้วยจักรยาน (ของคนอื่น) อีก แม้จะเป็นพาหนะส่วนตัวที่ดูจะต้นทุนต่ำที่สุดแล้ว ความจริงที่น่าเศร้าคือ ชาวแอฟริกาจำนวนมากไม่สามารถแม้แต่กระทั่งจะซื้อจักรยานเป็นของตนเองด้วยเหตุผลง่ายๆ ข้อเดียวคือ ‘แพงเกินไป’
แล้วจะทำอย่างไรให้คนแอฟริกาส่วนใหญ่เข้าถึงจักรยานได้? กลุ่มนักวิจัยและวิศวกรจาก The Earth Institute แห่งมหาวิทยาลัยโคลัมเบียเลือกที่จะลองตอบคำถามนี้ด้วยโครงการ Bamboo Bike ที่มีจุดประสงค์หลักเพื่อทดลองสร้างและผลิตจักรยานที่มีคุณภาพมาตรฐาน ดีไซน์เหมาะกับการใช้งานและต้นทุนต่ำสำหรับชาวแอฟริกันในชนบท และในขณะเดียวกันก็ช่วยกระตุ้นให้คนท้องถิ่นสามารถสร้างจักรยานไว้ใช้หรือจำหน่ายในท้องถิ่นด้วย
ไอเดียหลักในการลดต้นทุนคือการเปลี่ยนวัสดุของโครงจักรยานจากอะลูมิเนียมหรือไทเทเนียมเป็นไม้ไผ่ พืชประเภทปล้องที่มีคุณสมบัติเด่นด้านความแข็งแรงทนทาน เติบโตเร็วและหาได้ง่ายในท้องถิ่น ในขณะที่ชิ้นส่วนอื่นๆ ก็นำเข้ามาจากจีนหรืออินเดีย นอกจากผลิตแล้ว โครงการนี้ยังมีเวิร์คช็อปประกอบชิ้นส่วนจักรยานไม้ไผ่ให้คนท้องถิ่นและผู้ที่สนใจได้เข้าร่วมด้วย ผลผลิตที่ได้จึงเป็นทั้งจักรยานไม้ไผ่ที่เป็นรูปธรรม รวมถึงองค์ความรู้และทักษะการประกอบชิ้นส่วนจักรยานที่ชาวท้องถิ่นสามารถนำไปต่อยอดพัฒนาพาหนะหรือนวัตกรรมอื่นๆ ได้อีก อย่างน้อยที่สุดโครงการนี้ก็ทำให้พวกเขาเห็นว่า การสร้างสรรค์สิ่งหนึ่งไม่ใช่เรื่องยากเกินความพยายาม และชีวิตที่ดีกว่าเกิดขึ้นได้โดยไม่ต้องอาศัยการเปลี่ยนแปลงมากนัก
และผลพวงอีกอย่างที่เจ้าของโครงการอาจจะไม่ตั้งใจ คือ จักรยานไม้ไผ่ของพวกเขากลายสิ่งเป็นฮ็อตฮิตในภูมิภาคอื่นนอกเหนือจากแอฟริกาไปด้วย ไม่นานต่อมา บริษัท Bamboo Bike Studio จึงถือกำเนิดขึ้นในบรู๊คลินด้วยฝีมือของหนึ่งในทีม Bamboo Bike Project และมุ่งโปรโมตจักรยานไม้ไผ่นี้ในหมู่ผู้ที่สนใจในลักษณะ ‘สินค้า’ อย่างเต็มตัวภายใต้คอนเซ็ปต์ที่ว่า ‘จักรยาน DIY ง่ายๆ ที่คุณเองก็ทำได้’ โดยไฮไลต์หลักของบริษัทคือเวิร์คช็อปสอนทำจักรยานด้วยตัวเอง เพื่อให้ผู้ใช้ได้มีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์พาหนะของตนตั้งแต่จุดเริ่มต้น ซึ่งธุรกิจนี้ก็เฟื่องฟูเสียจนได้ขยายสาขาไปยังเมืองต่างๆ อีกหลายเมืองไม่ว่าจะเป็นซานฟรานซิสโก กรีนสโบโร ไปจนถึงโตรอนโต และเท่านั้นยังไม่พอ ในปีค.ศ. 2012 Bamboo Bike Studio ยังได้ก่อตั้งกลุ่ม Society for Useful Arts ที่มุ่งรวบรวมเหล่าผู้เชี่ยวชาญและผู้สนใจในศาสตร์ต่างๆ อย่างวิศวกรรมศาสตร์ คณิตศาสตร์ รวมถึงช่างฝีมือเพื่อมาสร้างสรรค์งานศิลป์ดีๆ ที่เกิดประโยชน์แก่สังคมเช่น bamboo bike นี้อีกด้วย
อ้างอิง : www.bamboobike.org, bamboobikeproject.wordpress.com, www.useful-arts.com/sua
ภาพ : www.facebook.com/pages/bamboo-bike-project, bamboobikestudio.com